Drieringensteeg 2
geplaatst op: 01-01-0001
De synagoge der Nederlands Israëlitische Gemeente aan de
Kortegracht is van groot cultuurhistorisch belang. Het complex
bestaat uit een synagoge, met aan de straatkant twee woonhuizen die
beiden dateren uit 1879. Tussen de synagoge en de twee woonhuizen
bevindt zich een grote tuin die de samenhang tussen de drie
gebouwen versterkt. Als onderdeel van het synagoge-complex hebben
beide woonhuizen ook de status van rijksmonument.
De synagoge is in 1727 gebouwd. In Amersfoort waren de joden
lange tijd welkom, terwijl andere steden de poorten voor hen
sloten. Bovendien was van 1814 tot 1917 het opperrabbinaat in deze
stad gevestigd. De toestroom van joden uit andere steden zorgde
ervoor dat de synagoge te klein werd. In 1842 werd de synagoge
vergroot met een halfronde uitbouw aan de zijde van de Muurhuizen
en een nieuwe ingangspartij aan de Drieringensteeg. In de muren
werden op middeleeuwse kerken geïnspireerde spitsboogvensters
aangebracht, het is een typische uitdrukking van die tijd om oude
stijlen opnieuw te gebruiken (neo-gotiek in dit geval).Het ontwerp
voor de uitbreiding is gemaakt door de stadsarchitect B. Ruitenberg
(heeft ook de Lutherse kerk in de Langestraat verbouwd).
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de synagoge het zwaarst van
alle Amersfoortse kerken getroffen: de synagoge werd geheel leeg
geroofd. Het interieur werd in opdracht van het gemeentebestuur
voor een belangrijk deel gesloopt. In 1943 vond voorlopig de
laatste dienst plaats. Die zomer werd alles wat nog in de synagoge
aanwezig was verkocht. De synagoge deed vervolgens dienst als
opslagplaats voor aardappelen en meel.
Na de Tweede Wereldoorlog was de synagoge een ruïne, maar het
complex werd gerestaureerd en de godsdienst en cultuur herleefden
rond de Drieringensteeg. Een nieuw mikwe (badhuis) en een nieuw
chewre (vergaderzaal) werden ingericht.
Op 12 december 2012 heeft de Joodse Gemeente Amersfoort haar
synagoge en bijgebouw in eigendom overdragen aan Stadsherstel
Midden-Nederland. Met de overdracht neemt Stadsherstel het zakelijk
beheer en het onderhoud van de gebouwen voor haar rekening. De
Joodse Gemeente zal de synagoge en het bijgebouw als resp.
gebedshuis en ontmoetingsruimte blijven gebruiken.
Het doet de leden van de Joodse Gemeente pijn na bijna 300 jaar
afstand te moeten doen van haar synagoge. De Gemeente
weet zich echter getroost door de gedachte dat de continuïteit
van de Joodse eredienst in Amersfoort, door deze overdracht, ook in
de toekomst doorgang zal kunnen blijven vinden.